GDE JE PRIPITOMLJEN PRVI PAS?

Veza čoveka i psa potiče još iz kamenog doba. Sada naučnici pokušavaju da otkriju kako su Dogor iz Sibira i drugi preci pasa učestvovali u tom procesu.

OSTACI KOJIMA SU NAUČNICI DALI IME ‘DOGOR’, a za koje nisu bili sigurni da li pripadaju psu ili vuku, nađeni su još 2018. godine u sibirskom permafrostu. Od tada se u naučnim krugovima raspravlja o njegovom poreklu.

Na početku istraživanja, stručnjaci iz različitih oblasti nisu mogli da odgonetnu da li su 18.000 godina stari ostaci nekada pripadali vuku ili psu. Sve do sad, kada je analiza pokazala da nije bio u bliskoj vezi sa najranijim psima.

Nova studija, koja je imala za cilj rekonstrukciju procesa domestikacije čovekovog najboljeg prijatelja, ispitivala je 72 genoma drevnih vukova. Jedan od tih genoma pripadao je mimuficiranom ostatku mladog vuka za kog se prvobitno mislilo da je štene psa.

Potpuno netkanuti ostaci su pre četiri godine predstavljali senzacionalno otkriće. A naučnici su tada tvrdili da je štene toliko dobro očuvano da njegovo krzno može da se mazi.

Genetičar sa Instituta Frensis Krik u Londonu, Andres Bergstrom, objašnjava kako je nauci već dugo poznato da su psi bili prve pripitomljene životinje i to još u kamenom dobu. Ipak, mnogi aspekti ovog procesa i danas ostaju nepoznati i predmet su brojnih nagađanja.

“Ne znamo gde se to dogodilo. Ne znamo koja je grupa ljudi bila uključena u proces, i ne znamo da li se to dogodilo na nekoliko mesta u isto vreme ili samo na jednom”, tvrdi.

Geni u službi detektiva

Glavni cilj studije koji su sproveli Bergstrom i njegov tim istraživača, bio je da da nove odgovore na pitanja o poreklu prvih pripitomljenih pasa – Canis lupus familiaris. Da bi odredili odakle potiču preci prvih pasa morali su da ispitaju vukove iz tog perioda – između 30.000 do 14.000 godina.

Uzeti su uzorci sa genetskim materijalom vukova iz Evrope, Sibira i Severne Amerike, a pokrivali su vremenski period od 100.000 godina. Kako naučnici tvrde, rezultati studije su utvrdili proces pripitomljavanja ovih životinja, a najintrigantniji detalj je da su psi povezani sa drevnim vukovima iz istočne Evroazije, ali ne i sa onima iz zapadnih delova spomenute teritorije.

“Ovo nam sugeriše da se pripitomljavanje verovatno dogodilo negde na istoku u Aziji, a ne u Evropi”, pojasnio je Bergstrom. “Međutim, Azija je veoma velika, stoga ne možemo preciznije od ovoga reći gde se to tačno dogodilo.”

Ono što naučnici sada mogu sa sigurnošću da potvrde je da severoistočni Sibir nije mesto na kojoj je započet proces domestikacije, kao što su ranije sugerisale neke od teorija. Genetske analize su potvrdile da vukovi iz ovog regiona nisu povezani sa prvim psima, a jedan od tih primera je i Dogor.

Ipak, postoje mnoga druga područja u Aziji gde DNK drevnog vuka tek treba da se prikupi i prouči. Naučnici ističu da je moguće kako su pripitomljeni vukovi došli sa mesta koje do sada nije uzorkovano.

Još uvek nema konačnog odgovora

Analiza je potvrdila da psi sa Bliskog istoka i Afrike u jednom trenutku dobijaju deo gena koji potiče sa za sada nepoznatog izvora iz Evroazije. Kako naučnici tvrde za ovo postoje dva objašnjenja.

Prvo je da su psi pripitomljeni u Aziji, a kako su se kretali prema zapadu, mešali su se sa lokalnim populacijama vukova, unoseći gene zapadnog evroazijskog vuka.

Drugo objašnjenje bi moglo biti da se pripitomljavanje dogodilo u isto vreme na dva mesta – i na istočnoj i na zapadnijoj lokaciji – te da su se psi iz ova dva događaja pripitomljavanja na kraju pomešali.

Šta god da se dogodilo, jedno je sigurno – dogodilo se pre 7.200 godina, što je za sada potvrđena starost najstarijeg psa pronađenog na Bliskom istoku koji je imao mešavinu gena sa obe lokacije.