KANSKI FILMSKI FESTIVAL

Kan je prelep grad na južnoj obali Francuske, u kojem se već više od 75 godina održava jedan od najvećih filmskih festivala na svetu – Kanski filmski festival. Prvobitno se zvao Međunarodni filmski festival, ali je od 2002. usvojen naziv „Festival de Cannes“ (Kanski festival). Svake godine, na ovom prestižnom događaju se prikazuju filmovi za filmske stvaraoce, glumce, kritičare i insajdere iz filmske industrije. Najprestižniju nagradu na festivalu, Zlatnu palmu, dodeljuje specijalni žiri sastavljen od međunarodno priznatih filmskih stvaralaca i kritičara, a Marché du Film, filmsko tržište koje je deo festivala u Kanu i pokrenuto zajedno sa festivalom, najveći je događaj filmske industrije svake godine.

Počeci filmskog festival u Kanu

Festival je nastao 1938. godine prema ideji francuskog diplomate Filipa Erlanžera, kao reakcija na intervenisanje Adolfa Hitlera i Benita Musolinija u konačnim rezultatima Venecijanskog filmskog festivala 1938. godine, usled čega su propagandni filmovi bili proglašeni pobednicima. Ideja je bila da Kanski festival bude ne samo konkurencija Venecijanskim filmskom festivalu, jedinom drugom međunarodnom filmskom festivalu u to vreme, već i da stvori jedan apolitičan prostor u kome vlada umetnost. Početak Drugog svetskog rata je, međutim, doveo do odlaganja prvog izdanja Kanskog festivala za septembar 1946. Ali to nije bio kraj problemima jer su izdanja iz 1948. i 1949. godine ponovo otkazana, ali ovog puta zbog nedostatka finansijskih sredstava. Problemi su se nastavili tokom prvih 15 godina festivala; međutim, snažan identitet je bio utemeljen, a festival je prerastao u događaj kakav danas poznajemo.

Ko vrši selekciju filmova koji se prikazuju u Kanu?

Svake godine Kan okuplja selekcionu komisiju koja treba da razmotri sve podnete fimove. Od skoro 2.000 filmova koji budu prijavljeni svake godine, komisija odabere oko 50 dugometražnih i 10 kratkih filmova koji će biti deo zvanične selekcije. Projekcije su podeljene po kategorijama, odnosno na: Glavno takmičenje, Cinéfondation selekciju, filmove koji se takmiče u kategoriji Un Certain Regard i filmove koji se ne takmiče.

Koje nagrade se dodeljuju na Kanskom festivalu?

Umetnička nota festivala pojačana je uvođenjem festivalskih nagrada. One su dodeljivane prema sve strukturiranijim pravilima tokom 50-ih godina, sve do uvođenja Zlatne palme 1955. Ova nagrada je dobila svoj naziv i dizajn po drvetu na grbu grada Kana. Nagrada je obustavljena između 1964. i 1975. zbog problema sa autorskim pravima, ali od njenog ponovnog uvođenja, Palma je bila glavna nagrada festivala. 1997. godine, kompanija „Chopard”, švajcarski proizvođač i prodavac luksuznih satova, nakita i aksesoara, modernizovala je nagradu, koja se pravi od 24-karatnog zlata i kristala, izrađuje se ručno, a svaki model je unikatan. Prvobitno je u Kanu postojala samo jedna nagrada, ali su u međuvremenu uvedene i druge nagrade, među kojima se Gran pri smatra drugim mestom, dok dugogodišnja Nagrada žirija takođe čuva svoj prestiž.

Koliko često su kanski pobednici osvajali druge velike nagrade?

Kan je jedan od najcenjenijih međunarodnih filmskih festivala koji predstavlja kinematografiju iz celog sveta. Zlatna palma i Gran pri su glavne nagrade festivala. Ali ako mislite na Oskare, Zlatne globuse i BAFTA nagrade, uspeh u Kanu nije nužno direktan pokazatelj uspeha kada su ove nagarde u pitanju. Međutim, festival ima dugu tradiciju promocije različitih aspekata holivudske kinematografije. Sedamdesetih godina prošlog veka, kanski festival i njegove nagrade su bile rasadnik nezavisnih američkih reditelja. „Apokalipsa sada“, „Taksista“, „MASH“, „ Prisluškivanje“ i „Strašilo“ su svi osvojili Zlatnu palmu a zatim i druge nagrade. Žiri festivala jednoglasno je dodelio Zlatnu palmu filmu „Parazit“. Prvi korejski film koji je osvojio ovu nagradu, takođe je dobio i nagrade za najbolji film, originalni scenario, režiju i međunarodni film na 92. dodeli Oskara. To je prvi i jedini film na jeziku koji nije engleski koji je osvojio najveće nagrade na dodeli Oskara. Ipak, osvajanje Kana ostaje više nego dovoljno za većinu.