PANTEON- IZGRADNJA NAJSTARIJE ZGRADE U RIMU JOŠ UVEK JE MISTERIJA ZA STRUČNJAKE

Malo je rimskih građevina koje su preživele od uspona Rimskog carstva, čak 2000 godina, ali samo je jedna to učinila bez većih intervencija i obnova – Panteon. Iako je obnavljan nekoliko puta zbog požara u prvom veku, građevina je zadržala svoj prvobitni oblik kakav je imala u vreme cara Hadrijana, pre 1900 godina.

U hram je 110. godine udario grom koji ga je spržio do temelja.

Njegova kupola najveća je svetska nearmirana kupola, a do danas nije poznato na koji način su je Rimljani izgradili pre 2000 godina. Kada ga je Mikelanđelo prvi put ugledao rekao je da je delo anđela, a ne ljudske ruke.

Pročelje stoji na 16 masivnih korintskih stubova od kojih je svaki težak 60 tona. Visoki su 11,8 m, promera 1,5 m, a u Rim su dopremljeni iz Egipta. Stubove su vukli više od 100 km od kamenoloma do reke Nil na drvenim sankama. Kada je vodostaj bio visok, tokom prolećnih poplava, stubovi bi plivali rekom nizvodno. Nakon toga prebačeni su brodovima preko Sredozemnog mora u rimsku luku Ostia iz koje su vučeni rijekom Tiber do Rima.

Danas Panteon stoji kao spomenik drevne rimske domišljatosti i zagonetka istorije. Niko nije siguran kako su Rimljani uspeli konstruisati tako veliku kupolu. Nekoliko je teorija poput one da je reč o armiranju zidova nosećim lukovima, ali i da su Rimljani koristili napredniji oblik betona od onoga koji mi koristimo danas.

Upravo ta masivna kupola je najupečatljivija osobina Panteona, i bila je najveća na svetu do izgradnje kupole firentinske katedrale u kasnom 13. veku. Panteon je, međutim, i dalje najveća nearmirana kupola na svetu. Iako stručnjaci ni do dan-danas nisu sigurni kako je kupola podignuta, oni su uspešno identifikovali materijale koji se koriste u betonskoj smesi, što barem objašnjava deo njihove metode. Rimljani su koristili modernu arhitektonsku praksu nazvanu gradacija, u kojoj su najteže, najjače materijale, poput velikih bazaltnih stena, stavljali na dno cementne smese, dok su prema vrhu išli sa sve lakšim materijalima. Beton takođe postaje tanji što se više podiže prema vrhu, tako da se podnosi pritisak na bazu. Na vrhu kupole nalazi se otvor poznat kao okulus (ili Oko Panteona), koji je jedini izvor svetlosti. Sunčeva svetlost prelazi preko mnogih mramornih površina unutar Panteona kako bi osvijetlila celu sobu. Ovaj kružni otvor takođe pomaže konstrukciji izdržati težinu. Kroz otvor Panteona ulazi kiša, ali pod ispod otvora je blago nagnut s 22 dobro skrivena otvora koje omogućavaju isticanje kišnice.

U Panteonu se između ostalih slavnih ličnosti nalazi i grobnica poznatog slikara Rafaela.