SVETSKI DAN PODIZANJA SVESTI O CUNAMIJU

Cunamiji, uprkos činjenici da su rijetka pojava, samo u posljednjih 100 godina su odnijeli preko 250 hiljada ljudskih života.
U decembru 2015. godine Generalna skupština Ujedinjenih naroda (UN) 5. novembar je proglasila „Svetskim danom podizanja svesti o cunamiju“.
Prema podacima UN-a, u ukupno 58 razornih cunamija u posljednjih 100 godina život je izgubilo blizu 260.000 ljudi. Cunami je prirodna katastrofa koja se ne događa često, ali je u odnosu na druge pojave i dalje najsmrtonosnija.

– Tsu-nami, riječ iz japanskog jezika –
Japan je zemlja sa najvećim brojem cunamija, a i sama reč dolazi iz japanskog jezika – reč cunami nastala je od reči tsu („luka”) i nami („val”), a označava velike morske talase koje je prouzrokovao zemljotres.
Cunami ili tsunami, su morski talasi velikih amplituda, uzrokovani potresom, erupcijom vulkana ili atmosferskim poremećajem. Deformacije morskoga dna u blizini žarišta potresa prenose se do površine, gde uzrokuju potresne talase koji se šire po površini na sve strane.
Visina talasa cunamija je kod manjih dubina veća; uz samu obalu može dosegnuti od 20 do 30 metara, pa čak i više, te može izazvati ogromnu štetu, a satima može predstavljati opasnost po ljude i okolinu.

– Najrazorniji cunamiji –
Zamljotres jačine 9,1 stepeni Rihterove skale, koji je 26. decembra 2004. godine pogodio zapadnu obalu Indonezije, izazvao je seriju cunamija u celom Indijskom okeanu, od Sumatre do Somalije. Talasi cunamija su u pojedinim momentima dostizali visinu i do 50 metara.
Visoki valovi su ušli čak pet kilometara duboko u grad Meulaboh, dok je cunami u 14 saveznih država odnio 230 hiljada ljudskih života, a pričinjena materijalna šteta je procenjena na oko 10 milijardi dolara.

U martu 2011. godine potres jačine 9 stepeni s epicentrom u moru oko 130 kilometara istočno od japanskog obalnog grada Sendaija, uzrokovao je razorni cunami čiji talasi su bili oko 10 metara. Epicentar je lociran na dubini od 24,4 kilometara blizu obale japanske regije Tohoku.
Talasi cunamija, koji su dosezali brzinu od čak 800 km/h, u regiji Tohoku su odneli preko 16.000 ljudskih života, dok je s tog područja evakuisano više od 450 hiljada ljudi.

Snažan potres je pogodio i nuklearnu elektranu Fukushima-Daiichi nakon čega je došlo čak i do curenja radioaktivnog materijala, a procenjuje se da je ukupna materijalna šteta iznosila oko 300 milijardi dolara.