KAFSHË TË ZHDUKURA

KAFSHË TË ZHDUKURA

Mund të mendojmë për zhdukjen si një fenomen i rrallë që së pari na shoqëron me zhdukjen e dinozaurëve dhe të ngjashme. Fatkeqësisht, zhdukja në të vërtetë ndodh me frekuencë shqetësuese dhe konstante. Sipas Fondacionit Botëror për Natyrën – një organizatë joqeveritare që lufton për ruajtjen e botës së egër – vlerësohet se rreth 10,000 lloje zhduken përgjithmonë çdo vit. Sidoqoftë, është e vështirë të jesh i sigurt për ndonjë numër absolut, kryesisht sepse nuk e dimë në fillim se sa specie ka. Në këtë tekst, do t’i kujtojmë disa kafshë që dikur jetonin në tokë, e që ndërkohë ato u zhdukën…

KOLOBUSI I KUQ I ZONJUSHËS WALDRON

Një humbje e fundit – ky majmun i madhësisë së mesme me një shenjë të kuqe konsiderohet i zhdukur që nga fillimi i viteve 2000. Duke jetuar në kufirin midis Ganës dhe Bregut të Fildishtë, kolobusi i kuq i zonjushës Waldron ishte një kafshë e jashtëzakonshme, pasi nuk kishte gishta të mëdhenj. Kjo krijesë e butë e mësuar të jetonte në grupe të mëdha lart në majë të pemëve u detyrua të ndryshojë mënyrën e saj të jetës kur njeriu filloi të priste habitatin natyror të pyjeve.

Ndërsa pjesët e pyllit u tkurrën, grupet e kuqe të kolobusit u bënë shumë të vogla, duke çuar në më pak mbrojtje nga grabitqarët dhe dobësi gjenetike të shkaktuar nga çiftimi në mes vete.

DEFLINI I LUMIT YANGTZE

I deklaruar i zhdukur në vitin 2006, delfini kinez nga lumi Yangtze ishte një gjitar i zbehtë, i verdhë-jeshil që dukej shumë më pak i lëmuar dhe elegant se kushëriri i tij më i famshëm.

Pamja e tij e zakonshme fshehte një sistem shumë i zhvilluar të eko-lokacionit: ai ishte akorduar aq mirë sa mund të identifikonte edhe pozicionet e peshqve individualisht. Ndjeshmëria e tij ekstreme, megjithatë, u rrezikua kur lumi u mbush me anije peshkimi, anije mallrash, peshkarexha dhe ndotje të bëra nga njeriu.

Delfini nga lumi Yangtze, i hutuar nga kaq shumë trafik, nuk kishte asnjë shans për të mbijetuar.

DODO

Është një nderë i pazakontë të jesh zogu më i famshëm i zhdukur, por për disa arsye dodo specie e zhdukur prej kohësh, përveç dinosaurëve, është e dëgjuar nga të gjithë. Kur njerëzit mbërritën në Mauritius, duke sjellë me vete kafshë të tjera dhe oreksin e tyre për mish, dodo nuk zgjati shumë.

Dodo e fundit psherëtiu në muzg në fund të viteve 1700.

KVAGA

Bukuria e pazakontë e kvaga-së së dobët ishte arsyeja kryesore për zhdukjen e saj. Kjo kafshë afrikane me pamje të jashtëzakonshme kishte një gjysmë përpara që ishte me shirita si një zebër, por ato shirita gradualisht u zbehën në gjysmën tjetër, e cila ishte e thjeshtë dhe kafe si një kali. Ajo u gjuajt deri në zhdukje nga gjuetarët pa leje të cilët vlerësuan shumë pamjen e saj të pazakontë dhe e fundit vdiq në robëri në vitet e 1880-së.

MOISI IRLANDEZ

Shumë prej kafshëve të shquara të zhdukura ishin të ngjashme me speciet që ne i njohim edhe sot, vetëm se më të çuditshme. Për shembull, kemi një mamut i cili nuk ndryshon shumë nga një elefant i stërmadh me një pallto gëzofi të madhe. Moisi irlandez, ose dreri irlandez, duket shumë i ngjashëm me një dre ende të gjallë, nëse e injorojmë faktin e thjeshtë se ishte mbi dy metra i lartë dhe kishte brirë që shtriheshin deri në 3.65 metra.

Ai u zhduk rreth 7,700 vjet më parë, ndoshta për shkak të një përzierje të gjuetisë dhe ndryshimeve klimatike.