“MIRËDITA, DOBAR DAN!”

Edicioni i dhjetëvjetorit të festivalit “Mirëdita, Dobar Dan!” u mbajt nga 4 deri më 6 maj në Prishtinë. Kjo ngjarje unike kulturore organizohet në Beograd dhe Prishtinë që nga viti 2014. Frymëzimi i këtij festivali ishte Bekim Fehmiu, një aktor i njohur që përfaqësonte simbolin e unitetit, si dhe mundësinë e lidhjes së dy hapësirave kulturore në një entitet unik. Vetë synimi i festivalit është të prezantojë skenën artistike dhe kulturore serbe në Prishtinë dhe anasjelltas. Festivali thekson debatet publike dhe avokimin publik përmes shkëmbimit të ideve artistike, diskutimeve mbi problemet sociale bashkëkohore dhe kontribuon në përpjekjet për të ndërtuar paqe të qëndrueshme dhe për të normalizuar marrëdhëniet ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit.

Një mundësi për t’u njohur me skenën moderne, artistike dhe kulturore, por edhe për diskutim

Gjatë tri ditëve të festivalit, publiku prishtinas pati mundësinë të njihej me skenën moderne, artistike dhe kulturore të Serbisë, muzikantë, autorë filmash dhe letrarë. Në lokacione të ndryshme në Prishtinë, vizitorët patën mundësi që të shijojnë një film, shfaqje, mbrëmje poezie, promovim librash, por edhe të diskutojnë dhe debatojnë për tema të rëndësishme, të cilat kanë të bëjnë si me të kaluarën ashtu edhe me të ardhmen në kohë që paraqesin një sfidë të madhe për shoqërinë kosovare dhe serbine.

Një minutë heshtje dhe ndezje qirinjsh

Edicioni jubilar i sivjetshëm i këtij festivali filloi me një minutë heshtje, në shenjë solidariteti me viktimat dhe familjet e tyre për krimin e ndodhur më herët atë ditë në shkollën fillore “Vladislav Ribnikar” të Beogradit. Pas kësaj, u shfaq një shfaqje e filmit të vlerësuar me disa çmime të Radivoje Andriqit “Vera kur mësova të fluturoj”, një histori për rritjen dhe faljen. Pas përfundimit të filmit, vizitorët e festivalit iu bashkuan aksionit para Teatrit Kombëtar, ku ndezën qirinj në shenjë solidariteti dhe kujtim të viktimave të shkollës fillore “Vladislav Ribnikar”.

Promovim të librave dhe debat

Gjatë festivalit u diskutuan edhe tema të rëndësishme për Beogradin dhe Prishtinën. Në ditën e dytë të festivalit, në Qendrën Barabar në Hotel Grand, u mbajt promovimi i librit “Serbia tjetër: Srđa Popović” të Shkelzen Gashit. Pas prezantimit gjysmëorësh të librit nga autori, pasoi debati “Trashëgimia e dytë”. Programi i këtij festivali e përfshiu edhe debatin “Liria e lëvizjes në rajon: Është koha” si dhe promovimin e librit “Momenti kur filloi lufta për mua” dhe një bisedë me autorët e të njëjtit.

Festivali është i çmuar

Pas debatit “Trashëgimia tjetër” për festivalin, pritshmëritë dhe rëndësinë e vetë festivalit, biseduam me Kushtrim Koliqin, drejtor i organizatës Integra (një nga organizatorët e festivalit) si dhe me Xhorxhe Bojoviq dhe Sofija Mandiq. Koliqi theksoi se festivali vazhdon të rritet dhe ka sjellë ndryshime kryesori i të cilave është pranimi i festivalit nga publiku i gjerë, por se ka ende shumë punë për të bërë. “Ne besojmë se ky festival është një model për politikanët tanë se si duhet të trajtojnë njëri-tjetrin, të negociojnë. Ideja është se ne kemi nevojë për politikanë të guximshëm që në fund duan të kontribuojnë në shoqëritë tona duke punuar në shërimin nga e kaluara” theksoi Koliqi.

Xhorxhe Bojoviq është këshilltar për politikën e jashtme, zgjerimin e BE-së, Ballkanin Perëndimor dhe transparencën në Parlamentin Evropian. Ai vlerëson se ky festival është i rëndësishëm sepse paraqet një nga mundësitë e pakta për ata që janë në Prishtinë që të dëgjojnë se çfarë po ndodh në Serbi si politikisht ashtu edhe artistikisht dhe anasjelltas. Sipas tij, në shoqërinë kosovare ka një keqkuptim se çfarë po ndodh në komunitetin serb në Kosovë dhe ai beson se ky festival është një mënyrë për ta reduktuar apo tejkaluar atë. Prandaj, ai u bëri thirrje të rinjve në Kosovë që të mësojnë gjuhën e njëri-tjetrit, sepse është parakusht që ata të kuptojnë njëri-tjetrin.

Nga ana tjetër, për rëndësinë e festivalit, avokatja Sofija Mandiq tha se ky festival kontribuon shumë. Mandiq na zbuloi se çfarë i bëri përshtypje të veçantë gjatë kohës së këtij festivali. “Unë u preka më parë, një zotëri u afrua dhe tha se serbët dhe shqiptarët dikur ishin miqtë më të mirë dhe se kalonin shumë mirë dhe shpreson që ato kohë të vijnë përsëri. Edhe unë shpresoj për këtë, prandaj kam ardhur”.

Lexoni, jini kritik, mendoni

Në fund, zotëri Koliqi tha:  “Më vjen keq kur shoh të rinj që jetojnë me urrejtje ekstreme ndaj njëri-tjetrit vetëm për shkak të përkatësisë etnike apo në bazë të ndonjë përgjithësimi tjetër. Unë jam prind dhe nuk mund ta pranoj idenë që fëmijët e mi të rriten në një mjedis kaq toksik. Prandaj, porosia ime është që ata të lexojnë sa më shumë, të jenë më kritikë, të mendojnë më shumë, të mos pranojnë përgjithësimet e të tjerëve dhe t’i shohin gjërat me arsyen e tyre, madje edhe nëse kjo do të thotë të sfidojnë shoqërinë dhe opinionin publik. Në fund të fundit, kjo është përgjegjësi e gjeneratave të reja”.

Shpërblimi dhe performanca në fund të festivalit

Edicioni i sivjetshëm i festivalit përfundoi me ndarjen e çmimit për Bekim Blakaj, drejtor ekzekutiv i Fondit të Kosovës për të Drejtën Humanitare, dhe me shfaqjen teatrore “Do të ishte turp sikur bimët të vdisnin”, të autorit Ivor

Martiniq. Festivalin “Mirëdita, Dobar Dan!” e organizuan organizata Integra, Nisma Rinore për të Drejtat e Njeriut dhe Iniciativat Qytetare, me mbështetjen e Bashkimit Evropian, Fondit për Ballkanin Perëndimor, Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit të Kosovës dhe Fondacionit Rockefeller.